Hỏi đáp cùng EMC
Tại sao phải đóng điện không tải máy biến áp trước khi nối phụ tải vào?
Thực tế đó là quy trình thao tác an toàn điện năng, bởi vì:
- Nếu đóng máy biến áp có tải dễ phát sinh dòng điện hồ quang tại thiết bị đóng cắt gây nguy hiểm cho người vận hành.
- Đặc biệt là dòng xung kích của máy biến áp có giá trị rất lớn gấp hơn 8 lần dòng vận hành của máy, khi đó ảnh hưởng nguy hiểm đến một loạt hạng mục tải phí sau.
- Ảnh hưởng lớn đến những trạm biến áp cao áp, mà có các biến áp sau hạ áp, phía sau đó nữa.
Một điều lưu ý nữa là đối với những máy biến áp mới khi bắt đầu vận hành người ta phải đóng điện không tải, tải nhỏ tới 72 h bởi vì:
- Để đảm bảo chế độ vận hành an toàn tin cậy, như thử nghiệm độ cách điện máy biến áp, mạch động lực, hệ thống làm mát, trước khi chạy tải.
- Để cho lượng dầu cách điện ngấm vào, bởi vì máy biến thế lúc đầu xuất xưởng họ chỉ đổ một chút dầu vào thôi ( lợi dụng sức ẩm của máy biến thể ) các bọt khi sẽ tan và thoát ra ngoài.
Tại sao công suất máy biến áp 3 pha là kVA chứ không phải kW?
Cái này nhiều người thắc mắc, nếu nói đến công suất động cơ thường hỏi và mua bao nhiêu Oát nhưng máy biến thế thì không, tại sao vậy.
Một máy biến áp dù to hay nhỏ để làm việc được phải đảm bảo yếu tố sau:
- Tổn thất điện năng của máy biến áp phải nằm trong giới hạn Un%
- Mức nhiệt của cuộn dây quấn trong máy biến thế, và lõi thép không vượt quá giới hạn cách điện
Hai điều kiện trên cho chúng thấy rằng để máy biến thế làm việc chúng ta phải quan tâm đến dòng điện của nó. Thực tế là với mỗi máy biến thể có nhiều cấp điện áp, ứng với mỗi dòng điện thì ta có công suất truyền tải khác nhau. Trong khi truyền tải điện năng đi có hai thành phần là công suất phản kháng (kVAr) và công suất tác dụng (kW), nó được tổng hợp chung lại là công suất biểu kiến kVA.
Để quan sát mức độ phát nhiệt, mức độ giải nhiệt của nó, và để so sánh mức công suất sử dụng được của máy biến thế người ta dùng công suất biểu kiến tức là kVA.
Bởi vì: Nếu chỉ cho công suất thực kW chỉ cho chúng ta biết độ tăng nhiệt độ do tổn thất trong dây quấn. Nhưng tuổi thọ của máy biến thể phụ thuộc rất nhiều vào nhiệt độ của mạch từ cũng như cuộn dây cuốn. Vậy đến đây chúng ra hiểu rằng đại lượng S ( kVA ) trong máy biến áp biểu thị cho ta cả tổn thất trên lõi sắt từ nữa, nó là tổn thất do điện kháng gây ra.
Trên nhãn của máy biến thế có hệ số DEITA PO, đó là hệ số tổn thất sắt từ là cổ định không phụ thuộc vào dòng tải. Tiếp là tổn thất trên cuộn dây đồng phụ thuộc vào dòng tải, với dòng càng lớn thì tổn thất càng lớn.
Công suất phản kháng Q (kVAr ) có nghĩa vụ từ hóa lõi sắt trong máy, truyền công suất thực từ sơ cấp sang thứ cấp.
Vậy kết luận chung là: Thông số S ( kVA ) cho chúng ta biết Iđm và Uđm, nó là cơ sở hoạt động của máy biến thế, tức là nói đến mức độ chịu dòng và chịu áp, mức cách điện của cuộn dây.
Vấn đề đấu nối dây chống sét và dây trung tính trong trạm biến áp
Thông thường theo quy định các dây chống sét của các hạng mục LA trong trạm biến áp được đấu nối vào dây trung tính của lưới, và đấu vào các cực trung tính của máy biến áp một pha, từ đó rồi mới chuyển xuống cọc tiếp đất.
(Hiểu gọn là đấu chung các đuôi LA với nhau cho riêng một cáp đồng kích thước khoảng C25 trở lên rồi đi thẳng xuống bãi tiếp địa). Lưu ý : tiếp địa LA phải được nổi thẳng xuống hệ cọc và không được đấu qua vỏ máy BA trước khi xuống.( Dây riêng)
Note: Cọc tiếp địa của trạm BA tối đa <10 Ohm còn đối với trạm BA> 100 KVA thì là 4Ohm, trong khi tiếp địa chống sét chỉ cần <= 10 Ohm nên nhiều chỗ người ta đấu chung hai tiếp địa này là 1 để tiết kiệm chi phí. (Có trong quy phạm trang bị điện hoặc tiêu chuẩn kỹ thuật do điện lực ban hành).
Vậy hỏi là: Các dây nối các đuôi LA có đấu vào đây trung tinh của lưới có được không?
Trả lời: Về quy chuẩn là Không. Vì tiếp đất của trung tính lưới là tiếp đất lặp lại ( dao động từ 10 đến 30 Ohm ) còn hệ tiếp đất LA là tiếp đất chống sét <= 10 Ohm và chức năng của hai hệ tiếp đất này hoàn toàn khác nhau.
=> Trong thực tế Toàn đấu chung ở các trạm biến áp.
Điều kiện để hai máy biến áp vận hành song song là gì?
Theo lý thuyết để hai máy biến thể làm việc được song song với nhau ngoài các yêu tổ như cùng điện áp và tỉ số biến đổi, cùng điện áp ngắn mạch Un, còn một cái quan trọng nữa là cùng tổ nối dậy tương đồng (nghĩa là có cùng góc lệch, nhưng không nhất thiết phải nối giống hệt nhau).
Ví dụ :
- Máy biến áp đấu nổi Sao / Tam giác 11 Giờ và máy BA tam giác / sao 11h.
- MBA nối sao / sao 12h và máy BA tam giác/ tam giác 12h 3. MBA nổi sao / ziczac 11h và MBA nối sao / tam giác 11h4. Máy BA sao /ziczac 11h và Máy BA nổi tam giác / sao 11h.
Qua các kiểu nổi dậy trên, mặc dù cùng góc lệch với nhau, nhưng trong thực tế không khuyến khích nối || vì.
- Trong hệ thống 3 phase 4 dây, dòng điện trong cuộn tam giác Không chia sẻ được với cuộn sao. Còn cuộn Ziczac vì Có tổng trở đối với dòng thứ tự 0 và dòng họa tần ba nên => có thể nối || với cuộn tam giác, nhưng chỉ trong mạng ba phase 3 dây.
- Còn trong trường hợp 4 cuộn ziczac nổi || với cuộn sao ( 3 phase 4 dây) gây khó khăn trong phân bổ dòng trung tính.
- Nếu trong mạng cao thế và hạ thế=> chúng ta chỉ sử dụng 3 phase 3 dây nên các vấn đề trên được bỏ qua.
Vậy: Nếu trong trường hợp vì một lý do nào đó phải tách một trong hai máy biến thế ra để cái còn lại chạy thì sẽ vướng phải vấn đề khó khăn là nối đất và dòng tải trung tính trong cuộn tam giác.
Nói thêm:Cùng tổ nối dây đây nghĩa là cùng góc lệch pha các bạn có thể tham khảo thêm. Thông thường tổ nổi dậy được dập chữ nổi hiển thị trên catalog của máy biến thế, khi vận hành chúng ta chỉ việc đối chiếu lại giữa các máy cỏ phù hợp hơn không mà thôi. Còn đối với máy biến thế cũng mất bảng catalog thì chúng ta phải dùng thiết bị chuyên biệt để xác định tổ đấu nổi dậy. Nếu hai máy biến áp cùng tổ nổi dậy thì điện áp phía thứ cấp sẽ trùng pha nhau.
Kỹ thuật viên trong quá trình vận hành hòa đồng bộ hai máy biến thể phải lưu ý tần số điện áp và pha trước khi đóng máy cắt. Hay xảy ra quá trình nhầm lẫn trong quá trình này.
Tóm lại: Khi vận hành hai máy biến thế song song, chúng ta phải lưu ý đến vấn đề Tổng trở ngắn mạch của hai máy phải Bằng nhau. Và lưu ý nếu hòa ở hai nguồn khác nhau, phải tính thêm tổng điện trở đường dây từ hai nguồn đó đến 2 máy BA và bố trí việc phân bổ tài giữa các nguồn với nhau. Và lúc đó mỗi nhánh || không phải là 1 MBA mà là >2 MBA.
Để vận 2 MBA làm việc lâu dài cần thêm điều kiện nữa là Mức chịu dòng ngắn mạch ở phía Hạ áp của MBA phải được thiết kế phủ hợp để chịu cùng lúc 2 nguồn ngắn mạch qua mba ( khi xảy ra sự cố ngắn mạch phía Hạ áp dòng ngắn mạch sẽ tăng gấp Đôi so với vận hành 1MBA)